ESG Quan Trọng Nhưng Không Đặc Biệt Hơn

ESG Quan Trọng Nhưng Không Đặc Biệt Hơn

Tôn giáo bắt đầu bằng đức tin, nhưng khoa học bắt đầu bằng sự hoài nghi nghiêm túc. Cuốn sách này, giống như mọi câu trả lời trong cuộc sống, bắt đầu bằng việc đặt ra những câu hỏi đúng, như “Tính bền vững là gì?”, “ESG có bền vững không?”, hoặc “Chủ nghĩa bên liên quan có phải là một lời hứa hão?” giúp chúng ta khám phá sự thật đa chiều, có thể hỗ trợ các doanh nghiệp đưa ra những quyết định chiến lược quan trọng.

Những nghi vấn trên không phải thiếu cơ sở, bởi cơ chế hiện hữu để quản trị và thực hành ESG, xét cho cùng, phần lớn vẫn dựa trên hệ tư tưởng lấy lợi ích cổ đông làm trung tâm. Trái đất vẫn ấm lên và có khả năng sớm vượt ngưỡng mục tiêu giới hạn bởi Hiệp định Paris (COP21), thỏa thuận giữa các nhà lãnh đạo của hơn 170 quốc gia nhằm giảm phát thải khí nhà kính và hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu xuống dưới 2 độ C. Tăng trưởng kinh tế có mức tương quan mạnh mẽ cùng mức tăng phát thải khí nhà kính. GDP vẫn là thước đo tăng trưởng chính, đo lường tất cả trừ những điều khiến cuộc sống trở nên đáng giá như sức khỏe, hòa bình và hạnh phúc.

Phát triển bền vững là thách thức vô cùng lớn của nhân loại. Phương pháp tiếp thị và kinh doanh truyền thống đã góp phần lớn vào việc làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên bằng cách khuyến khích tiêu thụ bừa bãi mà không quan tâm đến các thế hệ tương lai. Các hoạt động khai thác và sản xuất truyền thống đã dẫn đến tình trạng tiêu thụ quá mức tài nguyên và ô nhiễm, cả hai đều làm trầm trọng thêm biến đổi khí hậu.

Vì phát triển bền vững là một lĩnh vực liên ngành, cuốn sách này chỉ là một đóng góp nhỏ trong việc làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản nhưng gây tranh cãi, với mục tiêu hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp có được sự hiểu biết đa chiều để thực hành hiệu quả quá trình chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Bằng phương pháp tổng hợp và phản biện, tác giả muốn cung cấp cho độc giả sự hiểu biết toàn diện về các chủ đề gây tranh cãi và đưa ra góc nhìn mới về quản lý tính bền vững của doanh nghiệp. Trái ngược với thời đại khan hiếm thông tin, khi việc tiếp thu kiến thức được coi trọng, thời đại hiện tại của thông tin phong phú, đa chiều, bao gồm cả thông tin sai lệch, đòi hỏi một quá trình tổng hợp và chắt lọc khoa học để có được thông tin hữu ích, có thể sử dụng được.

Sẽ không bao giờ có một giải pháp cuối cùng cho các nan đề quốc tế; do đó, trong khuôn khổ của cuốn sách nhỏ này, tác giả sẽ tập trung làm rõ một số khái niệm cơ bản, gây tranh cãi và nóng hổi nhất: sự khác biệt giữa quản trị bền vững và phát triển bền vững, tại sao kinh tế sinh thái và phát triển bền vững không thể tách rời, cũng như làm rõ một số vấn đề mâu thuẫn trong thực tế liên quan đến lý thuyết và thực hành ESG.

"Trong môi trường VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity and Ambiguity) đương đại, đặc trưng bởi sự phức tạp, mơ hồ, không chắc chắn và thay đổi liên tục, việc dựa vào các mô hình tĩnh không đảm bảo rằng các tổ chức có thể duy trì hoạt động và tăng trưởng. “Complexity” phải được hiểu theo nghĩa nó không đại diện cho mối quan hệ tuyến tính, trái ngược với định nghĩa của thuật ngữ “complicated” (phức tạp), thường được sử dụng như một từ đồng nghĩa.

Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam sẽ sớm phải chịu sức ép từ sự giám sát của thị trường và quy định, cũng như áp lực phải đạt được những tiến bộ có ý nghĩa trong quá trình chuyển đổi phát triển bền vững của tổ chức. Thế hệ Lãnh đạo bền vững tương lai cần những tố chất đặc biệt để theo đuổi sứ mệnh kinh doanh, trong khi có thể phụng sự xã hội một cách khôn ngoan. Thực hành triết lý “cân bằng động” đòi hỏi người lãnh đạo không chỉ có kiến thức tổng quát về các vấn đề môi trường, xã hội và kinh doanh, mà còn năng lực văn hoá, nghệ thuật giao tiếp để có thể uyển chuyển chèo chống con thuyền doanh nghiệp dưới những áp lực đến từ mọi mặt xã hội.

“Cân bằng động” trong quản trị bền vững mang hàm ý một tư duy không cứng nhắc, dựa trên bối cảnh kinh doanh và quan điểm nguồn lực nội tại (resource-based view) của doanh nghiệp mà uyển chuyển linh hoạt ưu tiên giữa các trọng yếu. Phương châm “cân bằng động” không thiên vị hay tối đa hóa lợi ích cho bất cứ trụ cột bền vững nào trong mọi thời điểm, mà đặt trọng tâm vào việc “tối ưu linh hoạt” các nguồn lực sẵn có, cộng với "mượn lực" bên ngoài một cách hiệu quả để đạt các mục tiêu chung."

Với vị thế là một nhà tư vấn và quản lý cấp cao cho nhiều tổ chức trong nước và quốc tế tại Việt Nam về chiến lược tăng trưởng và thương hiệu tổ chức trong hơn 25 năm, từ năm 2010, ông Phạm Việt Anh dần chuyển trọng tâm sang lĩnh vực phát triển kinh doanh bền vững và hiện là Cố vấn bền vững, ESG-S cho một số tổ chức có cùng mục tiêu. Ông là tiến sĩ về quản lý bền vững (DBA) và hiện đang tiếp tục làm nghiên cứu sinh (PhD) về phát triển bền vững và ngoại giao tại một định chế đại học liên chính phủ theo hiệp ước Liên Hợp Quốc.

Lĩnh vực ông quan tâm và nghiên cứu chính là chiến lược chuyển đổi kinh doanh bền vững và giáo dục sớm về tính bền vững. Một trong số những quan điểm nổi bật của ông chính là: Không có chính phủ toàn cầu; chỉ có doanh nghiệp toàn cầu. Điều đó mang hàm ý nếu các tổ chức kinh tế tư nhân khi cùng đồng lòng hợp tác, công cuộc chuyển đổi xã hội bền vững sẽ rất nhanh và hiệu quả. Ngược lại, việc tẩy xanh để kiếm lời ngắn hạn sẽ làm trầm trọng thêm tình hình, cản trở sứ mệnh phát triển bền vững chung của nhân loại.

Trong vài năm trở lại đây, TS. Phạm Việt Anh là một nhà báo cộng tác và là diễn giả uy tín và quen thuộc của các diễn đàn ESG, phát triển bền vững tại Việt Nam. Ông chính là người Việt hóa khái niệm Nội khử (Insetting) và Ngoại bù (Offsetting) carbon; cũng đồng thời là người đầu tiên đưa ra khái niệm ESG-S tại Việt Nam. Trong cuốn sách này, lần đầu tiên, TS. Phạm Việt Anh giải thích vì sao lại là ESG -S, mà không phải là ESG như thế giới vẫn đang sử dụng.

Là một trong những chuyên gia có trải nghiệm sâu sắc từ bên trong doanh nghiệp, đồng thời với việc được đào tạo bởi định chế Liên hiệp quốc về kinh tế học sinh thái và quản trị bền vững, có thể nói, tác giả Phạm Việt Anh là một trong số ít các chuyên gia Việt Nam có cái nhìn toàn cảnh về ESG và phát triển bền vững. Những nhận định, quan điểm và đề xuất của ông rất có giá trị cho Việt Nam không chỉ trong giai đoạn có tính “bản lề” này, và có giá trị tham chiếu cho nhiều năm tới.