Leviathan - Thomas Hobbes

Leviathan – con quái vật biển được đề cập trong Kinh Cựu Ước, thường được mô tả là một sinh vật mạnh mẽ, đáng sợ và theo một số cách giải thích, nó tượng trưng cho sự hỗn loạn và các thế lực nguyên thủy của tự nhiên. Sách Job miêu tả rằng Leviathan nằm ngoài tầm kiểm soát của con người, là một sinh vật ghê gớm và không thể thuần hóa.

Sinh ra trong thời kỳ hỗn loạn của lịch sử nước Anh, Thomas Hobbes chịu ảnh hưởng nặng nề bởi sự bất ổn và bạo lực của thời đại. Chính vì thế, quan điểm của ông luôn cho rằng cần có một cơ quan quyền lực, tập trung, mà ông gọi là Leviathan, để ngăn chặn tình trạng hỗn loạn và bạo lực của trạng thái tự nhiên. Leviathan này, được hình thành bởi thỏa thuận tập thể của người dân, đứng trên tất cả trong thẩm quyền của mình để duy trì trật tự dân sự.

Xuất bản lần đầu năm 1652, chuyên luận triết học LEVIATHAN của Thomas Hobbes là một trong những ví dụ sớm nhất và có ảnh hưởng nhất về lý thuyết khế ước xã hội, với hình ảnh một con quái vật biển to lớn, hùng vĩ đóng vai trò đại diện phù hợp cho sức mạnh đầy cảm hứng của nhà nước mà Hobbes hình dung. Những ý tưởng của Hobbes trong LEVIATHAN đã đặt nền móng cho triết học chính trị hiện đại, đặc biệt là trong lĩnh vực lý thuyết khế ước xã hội và bản chất của nguyên thủ. Đến nay, cách mô tả ảm đạm của Hobbes về bản chất con người và lập luận của ông về quyền lực mạnh mẽ của trung ương vẫn tiếp tục gây tiếng vang trong các cuộc tranh luận đương thời về vai trò và giới hạn của chính phủ.

Thomas Hobbes sử dụng cái tên LEVIATHAN như một cách ẩn dụ để thể hiện quyền lực và thẩm quyền tuyệt đối của nhà nước hoặc nguyên thủ xuất phát từ khế ước xã hội. Giống như Leviathan là một thế lực có sức mạnh to lớn trong các câu chuyện trong Kinh thánh, LEVIATHAN của Hobbes có quyền lực vô song để duy trì hòa bình, trật tự và ngăn chặn xã hội quay trở lại trạng thái tự nhiên.

Trạng thái tự nhiên cũng chính là chủ đề đầu tiên được Hobbes thảo luận trong cuốn sách. Ông coi đó là một điều kiện giả định của loài người khi không có bất kỳ xã hội dân sự hay chính phủ nào. Ở trạng thái này, các cá nhân hành động chỉ dựa trên mong muốn và nỗi sợ hãi của chính họ. Vì vậy nên, trạng thái tự nhiên được đặc trưng bởi cụm từ “đơn độc, nghèo nàn, dơ dáy, bạo lực và ngắn ngủi”. Trong trạng thái tự nhiên, không có thẩm quyền bao trùm để thực thi các quy tắc hoặc giải quyết tranh chấp. Sự thiếu thẩm quyền này, kết hợp với sự cạnh tranh về tài nguyên, dẫn đến tình trạng xung đột thường xuyên, mà Hobbes gọi là “cuộc chiến của tất cả chống lại tất cả.”

Để thoát khỏi nỗi kinh hoàng của trạng thái tự nhiên, các cá nhân đến với nhau và hình thành một khế ước xã hội. Trong thỏa thuận ấy, họ từ bỏ một số quyền tự do nhất định và phục tùng chính quyền có nguyên thủ để đổi lấy an ninh và trật tự. Nguyên thủ này có thẩm quyền tuyệt đối để duy trì hòa bình và thực thi khế ước xã hội. Hobbes lập luận rằng loại chính phủ duy nhất đủ mạnh để gắn kết xã hội lại với nhau và ngăn không cho nó quay trở lại trạng thái tự nhiên là một khối thịnh vượng chung được cai trị bởi một nguyên thủ tuyệt đối, và đó chính là cái ông gọi là “Leviathan”. Hobbes tin rằng nguyên thủ phải có quyền lực tuyệt đối để thực thi luật pháp, chỉ huy quân đội và duy trì trật tự. Nếu không có sức mạnh như vậy, xã hội có nguy cơ quay trở lại trạng thái hỗn loạn của tự nhiên.

LEVIATHAN cũng đi sâu vào chủ đề tôn giáo. Hobbes thảo luận về sự tương thích giữa các lý thuyết chính trị của ông với các học thuyết Cơ đốc giáo khác nhau. Ông chỉ trích một số niềm tin tôn giáo vì chúng có khả năng gây bất ổn cho nhà nước và gợi ý rằng nhà thờ nên phục tùng nhà nước để tránh xung đột quyền lực.

Mục lục

GIỚI THIỆU

PHẦN 1: VỀ CON NGƯỜI

Chương 1: Về cảm quan (sense)
Chương 2: Về sự tưởng tượng
Chương 3: Về hệ quả (Consequence) hay dòng tưởng tượng
Chương 4: Về lời nói (Speech)
Chương 5: Về lý luận và khoa học
Chương 6: Về khởi đầu bên trong của các chuyển động tự nguyện, thường được gọi là các ĐAM MÊ (Passions). Và các lời nói thể hiện chúng.
Chương 7: Về các mục đích hay sự giải quyết của diễn ngôn (Discourse)
Chương 8: Về những đức tính thường được gọi là tài chí; và những khuyết tật đối nghịch với chúng
Chương 9: Về một số đối tượng của kiến thức
Chương 10: Về quyền lực, giá trị, phẩm giá, danh dự và sự xứng đáng
Chương 11: Về sự khác nhau về cung cách 
Chương 12: Về tôn giáo
Chương 13: Về trạng thái tự nhiên của con người, liên quan đến diễm phúc, và sự khốn khổ của họ
Chương 14: Về luật thứ nhất và thứ hai của Tạo hóa, và về khế ước
Chương 15: Về các định luật khác của Tạo hóa
Chương 16: Về ngôi, tác giả, và những thứ được đại diện

PHẦN 2: VỀ CW

Chương 17: Về các lý do, sự hình thành, và định nghĩa của một CW
Chương 18: Về các quyền của Nguyên thủ được lập ra
Chương 19: Về một số dạng CW được lập ra, và sự tiếp nối SP
Chương 20: Về quyền thống trị từ dòng tộc (Dominion paternal) và chuyên quyền
Chương 21: Về quyền tự do của người dân
Chương 22: Về các hệ thống dân sự chính trị và tư nhân
Chương 23: Về những người thừa hành công vụ (publique ministers) thuộc SP
Chương 24: Về sự nuôi dưỡng và nhân rộng một CW
Chương 25: Về việc cố vấn
Chương 26: Về luật dân sự
Chương 27: Về tội phạm, sự miễn và giảm tội
Chương 28: Về hình phạt, và phần thưởng
Chương 29: Về những điều khiến CW yếu đi hoặc có xu hướng dẫn đến sự giải tán CW
Chương 30: Về chức vụ của người Đại diện Nguyên thủ
Chương 31: Về bản chất Vương quốc của Thượng Đế

PHẦN 3: VỀ MỘT CW CƠ ĐỐC GIÁO

Chương 32: Về các quy tắc chính trị Cơ Đốc
Chương 33: Về số lượng, niên đại, phạm vi, thẩm quyền, và những người diễn giải các cuốn Kinh Thánh
Chương 34: Về ý nghĩa của LINH KHÍ, THIÊN THẦN, và LINH CẢM trong các cuốn Kinh Thánh
Chương 35: Về nghĩa của “Vương quốc của Thượng Đế”, “tính thánh”, “thiêng liêng”, và “bí tích” trong Kinh Thánh
Chương 36: Về Lời của Thượng Đế (Word of God) và của các nhà tiên tri
Chương 37: Về các phép màu, và công dụng của chúng
Chương 38: Về ý nghĩa của CUỘC SỐNG VĨNH HẰNG, ĐỊA NGỤC, SỰ CỨU RỖI (SALVATION), THẾ GIỚI SẮP TỚI, và SỰ CHUỘC LẠI (REDEMPTION) trong Kinh Thánh
Chương 39: Về nghĩa của từ “Giáo hội” (Church) trong Kinh Thánh
Chương 40: Về các quyền của Vương quốc của Thượng Đế nằm ở
Abraham, Moses, các Thượng tế, và Vua xứ Judea
Chương 41: Về nhiệm vụ của Đấng Cứu Rỗi
Chương 42: Về quyền lực của Giáo hội
Chương 44: Về điều CẦN THIẾT để một người được nhận vào Vương quốc Thiên đường

PHẦN 4: VỀ VƯƠNG QUỐC BÓNG TỐI

Chương 45: Về sự tăm tối tâm linh khi DIỄN GIẢI SAI Kinh Thánh Về Quỷ thần học, và các tàn dư khác của tôn giáo Dân ngoại
Chương 46: Về Bóng tối từ Triết học vô bổ và các phong tục huyền hoặc
Chương 47: Về lợi ích đến từ Bóng tối đó, và đó là thứ có lợi cho ai

TÓM TẮT VÀ KẾT LUẬN

Tác giả

Thomas Hobbes là một trong những nhân vật lỗi lạc trong bối cảnh triết học chính trị hiện đại. Sinh ra tại thị trấn cổ kính Westport, Wiltshire, vào năm 1588, cuộc đời và suy nghĩ của Hobbes bị ảnh hưởng sâu sắc bởi thời kỳ hỗn loạn mà ông sống, đặc biệt là Nội chiến Anh.

Trọng tâm các tác phẩm triết học của Hobbes là quan niệm về bản chất con người. Ông cho rằng con người, về cốt lõi, hành động vì lợi ích cá nhân. Nếu không có bất kỳ cơ cấu điều tiết nào, ông tin rằng đặc điểm cố hữu này có thể khiến xã hội rơi vào hỗn loạn và bạo lực không thể kiềm chế.

Những suy nghĩ mang tính suy đoán của Hobbes đã giúp ông hình dung ra “trạng thái tự nhiên”, một tình trạng tiền xã hội giả định. Ở trạng thái thô sơ này, con người sẽ tồn tại trong một cuộc xung đột không ngừng nghỉ với nhau, dẫn đến một cuộc sống được mô tả đúng nhất là “đơn độc, nghèo nàn, dơ dáy, bạo lực và ngắn ngủi”.

Tuy nhiên, Hobbes không coi đây là số phận không thể thay đổi được đối với nhân loại. Ông đưa ra khái niệm “khế ước xã hội” – một khế ước tưởng tượng mà trong đó các cá nhân tìm cách thoát khỏi những nguy hiểm của trạng thái tự nhiên, sẵn sàng từ bỏ một số quyền tự do nhất định. Đổi lại, họ có được sự an ninh và trật tự của một xã hội được quản lý.

Điểm mấu chốt cho sự sắp xếp xã hội này, như Hobbes đã hình dung, là việc thiết lập một chế độ có chủ quyền tuyệt đối. Quyền lực trung ương này – dù được thực hiện thông qua một vị vua hay một hội đồng – đều mang trong mình một quyền lực vô song. Chức năng chính của nó là ngăn chặn xã hội rơi vào tình trạng hỗn loạn.

Năm 1651, Hobbes trình bày rõ ràng những lý thuyết này trong kiệt tác của mình, “Leviathan”. Kiệt tác này không chỉ giải thích niềm tin của ông về sự cần thiết của một người cai trị toàn năng mà còn gây ra nhiều tranh cãi, đặc biệt là về quan điểm tôn giáo trong cuốn sách: Hobbes cho rằng nhà thờ nên hoạt động dưới sự giám sát của nhà nước, một quan điểm không được chấp nhận rộng rãi vào thời của ông.

Ngày nay, cái bóng của Hobbes bao trùm lên nhiều lĩnh vực, bao gồm khoa học chính trị, triết học và luật học. Thomas Hobbes vẫn là một nhân vật không thể phai mờ trong tư tưởng chính trị. Những khám phá của ông về bản chất con người, sự hình thành xã hội và bản chất của quyền lực tiếp tục là nguồn thảo luận và tranh luận phong phú trong thế giới đương đại.