Nhìn Lại Quá Khứ - Tấn Thảm Kịch Và Những Bài Học Về Việt Nam

Nhìn Lại Quá Khứ - Tấn Thảm Kịch Và Những Bài Học Về Việt Nam 

(Robert S. McNamara, Brian VanDemark)

Tháng 4 năm 1995, tròn hai mươi năm sau ngày kết thúc chiến tranh Việt Nam, Nhà xuất bản Random House (Mỹ) đã phát hành cuốn hồi ký gây chấn động: Nhìn Lại Quá Khứ - Tấn Thảm Kịch Và Những Bài Học Về Việt Nam (In Retrospect: The Tragedy and Lessons of Vietnam) của Robert S. McNamara, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ. Đây là lần đầu tiên, một trong những người từng giữ vai trò then chốt tại Lầu Năm Góc dưới thời Tổng thống Kennedy và Johnson, công khai thừa nhận và phân tích sâu sắc những sai lầm của nước Mỹ trong cuộc chiến tranh Việt Nam.

Lời Thú Nhận Chưa Từng Có Tiền Lệ

Trải qua gần 30 năm im lặng kể từ khi rời khỏi chính trường, McNamara đã quyết định viết nên cuốn sách mà ông từng nghĩ “sẽ không bao giờ phải viết ra”. Trong những trang hồi ký chân thực và đầy trăn trở, ông không chỉ kể lại cuộc đời và sự nghiệp của mình, mà quan trọng hơn, đã thẳng thắn thừa nhận:

“Chúng tôi ở trong các chính quyền Kennedy và Johnson, tham gia vào các quyết định về Việt Nam… Chúng tôi đã sai lầm, sai lầm khủng khiếp.”

Đây là một lời thú nhận hiếm hoi, có thể nói là chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ, từ một nhân vật từng ở trung tâm bộ máy hoạch định chính sách chiến tranh tại Việt Nam.

Phân Tích Nguyên Nhân Thất Bại - Những Bài Học Lịch Sử Đắt Giá

Trong tác phẩm, McNamara đi sâu vào phân tích những quyết định dẫn tới sự can thiệp quân sự của Hoa Kỳ tại Việt Nam. Ông chỉ ra hàng loạt nguyên nhân thất bại: từ việc đánh giá sai lầm bản chất cuộc chiến, sự chủ quan trong hoạch định chiến lược, tới những rào cản về nhận thức, truyền thông, và áp lực chính trị nội bộ.

Không dừng lại ở đó, ông còn chỉ ra những bài học nước Mỹ cần phải rút ra sau bi kịch Việt Nam - những bài học về trách nhiệm, về cách nhìn nhận thực tế khách quan, cũng như bài học về sự giới hạn của sức mạnh quân sự trong các xung đột phức tạp.

Giá Trị Nguồn Tư Liệu Đa Chiều

Ngay khi phát hành, cuốn hồi ký đã tạo nên làn sóng tranh luận mạnh mẽ trong dư luận Mỹ và nhanh chóng trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất đầu năm 1995.

Tại Việt Nam, bản dịch tiếng Việt do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành đã mở ra cho độc giả trong nước một nguồn tư liệu quý giá, bổ sung cho các công trình nghiên cứu về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc Việt Nam - nhất là từ góc nhìn, nhận định phía bên kia chiến tuyến.

Cần lưu ý, xuất phát từ vị trí và lập trường riêng của McNamara, một số đánh giá, nhận định trong sách có thể khác, thậm chí trái ngược với cách nhìn của chúng ta. Tuy nhiên, chính điều đó lại giúp bạn đọc có thêm cái nhìn toàn diện, sâu sắc và khách quan hơn về một giai đoạn lịch sử nhiều biến động.

Nhìn Lại Quá Khứ - Tấn Thảm Kịch Và Những Bài Học Về Việt Nam không chỉ dành cho những người quan tâm đến lịch sử hiện đại, mà còn là cuốn sách quan trọng cho các nhà nghiên cứu, sinh viên, những ai muốn tìm hiểu về chiến tranh, quan hệ quốc tế, cũng như các bài học chính trị và nhân văn vượt thời đại.