Những chuyến dạo chơi - Thoreau

"Chúng ta mang bên trong mình các kỳ quan mà chúng ta cứ đi tìm ở bên ngoài chúng ta; có toàn bộ châu Phi cùng những gì phi thường của nó trong chúng ta; chúng ta chính là tác phẩm đầy táo bạo và nhiều tính cách phiêu lưu của Tự nhiên; và người nào nghiên cứu nó một cách khôn ngoan thì sẽ học được, trong một bản tóm tắt ngắn, những gì mà các kẻ khác phải ra sức viết hàng đống sách, những tập dày bất tận, để tìm hiểu." (Thomas Browne)

"Cả đời, tôi mới gặp một hay hai người hiểu nghề Đi bộ, hay là thực hiện những chuyến đi bộ – những người có tài sauntering. Tài tình thay, người ta đã rút ra từ này “từ những người nhàn hạ mà thời Trung đại thường lang thang khắp miền, giả bộ đang đi à la Sainte Terre (đi về Đất Thánh) mà xin ăn dọc đường, cho đến khi trẻ con thốt lên, “Kìa, lại một Sainte-Terrer nữa kìa”, một saunterer – một người hành hương về Đất Thánh. 

Nhưng đúng là ngày nay, chúng ta chỉ còn là những chiến binh thập tự chinh nhát gan, thậm chí là những kẻ bộ hành ngã lòng, không dám bắt tay vào những công việc không có tận cùng và đòi hỏi sự bền chí. Cái mà với ta là viễn chinh, thật ra chỉ là những “tua”, cứ đến tối lại quay về đống lửa xuất phát. Quá nửa của hoạt động đi bộ là mò lại những dấu chân đã bước. Đúng ra thì dù là đi chuyến ngắn nhất, ta cũng phải đi trong tâm thế phiêu lưu bất khuất, không thèm trở về – phải sẵn sàng gửi về nhà chỉ một quả tim đã ướp, lấy đó làm di tích của những vương quốc hoang vu mà ta tìm ra. Nếu ta sẵn sàng bỏ lại cha mẹ, anh chị em, vợ con, bạn hữu, chẳng cầu gặp lại ai nữa – nếu ta đã trả hết nợ, viết xong di chúc, thu xếp công việc, và đã là người tự do, thì bấy giờ ta đã sẵn sàng cho chuyến đi bộ." (Thoreau)

Henry David Thoreau: đó là một người Mỹ tuyệt đối cùng thế hệ vớ Melville. Cả hai còn có một điểm chung nữa: đều là độc giả của Thomas Browne, một người Anh, nhân vật lớn của các suy tư về tự nhiên thế kỷ 17. 

Ở đây chủ yếu biết đến Thoreau của Walden hay Civil Disobedience, nhưng như thế thì cũng chẳng khác nào chỉ biết Tocqueville của Nền dân trị Mỹ, bỏ mất phần lớn nhất, về lịch sử Cách mạng. Những chuyến dạo chơi là Thoreau về tự nhiên, nhưng không phải chuyện chui vào rừng sống. Thoreau đi dạo, quan sát, sắp xếp và tưởng tượng. Cả một thế giới mở ra, đầy tràn, trong suốt, từng chi tiết nhỏ nhất hiện ra mồn một, vậy mà không có chi tiết nào thừa.

Đi dạo, đi cho đến cùng, ấy là việc của con người tự do.