Thiêng và phàm

Có thể nói rằng lịch sử các tôn giáo, từ những tôn giáo sơ khởi nhất đến những tôn giáo hoàn chỉnh nhất, được tạo nên nhờ tích lũy những sự linh hiển, bằng các biểu hiện của những hiện thực thiêng liêng. Từ sự linh hiển sơ đẳng nhất, chẳng hạn, tính thiêng biểu hiện ở một vật nào đó, một hòn đá hay một cái cây; cho đến tính thiêng biểu hiện ở mức cao siêu nhất, chẳng hạn, đối với một người Kitô giáo, sự hóa thân của Thượng đế vào Jesus Kitô, không tồn tại giải pháp nối tiếp liên tục giữa cái thiêng và cái phàm.

Ta phải hình dung toàn bộ kinh nghiệm sống của con người tôn giáo trong mối quan hệ với kinh nghiệm riêng của người không có ý thức tôn giáo, của người đang sống hay mong muốn được sống trong một thế giới phi thiêng hóa như thế nào đây? Đó là chủ đề chi phối xuyên suốt tác phẩm, dẫn dụ người đọc lần theo những nét đặc thù của trải nghiệm tôn giáo, thông qua các ví dụ hết sức tản mạn được lồng ghép khéo léo, và lôi cuốn lạ thường.