Tự Chủ Văn Chương và Sứ Mệnh Tự Do - Phùng Ngọc Kiên, Đoàn Ánh Dương

Công cuộc khai thác và khai hóa thuộc địa của Đế chế Pháp theo sau các cuộc chiếm đóng và bình định đã làm thay đổi sâu sắc xứ Đông Dương. Nền chính trị, kinh tế và giáo dục kiểu mới định hình nên bản sắc giai tầng trí thức tinh hoa, cùng các cá nhân đại chúng được sinh thành trong một tình thế mơ hồ đầy mâu thuẫn. Cùng với báo chí và xuất bản ra đời và phát triển, các đô thị đã trở thành trung gian công cộng nhanh chóng kiến tạo nên cộng đồng dân tộc hiện đại và thúc đẩy cộng đồng này tham gia vào quá trình toàn cầu hóa. Sinh trưởng trong không gian thuộc địa thời hiện đại như vậy, văn học Việt Nam như một trường lực đã ghi nhận quá trình tích lũy tư bản kinh tế và văn hóa, tạo lập chuẩn mực thẩm mỹ, tập trung quyền lực tượng trưng hướng đến sự tự chủ văn chương. Quá trình tìm kiếm này trong hoàn cảnh lệ thuộc trở thành một nỗ lực giải thực dân. Cấu trúc trường văn học Việt Nam lúc bấy giờ đã thúc đẩy nhà văn thông qua thực hành nghệ thuật thực thi trách nhiệm xã hội và tiên phong thực hiện sứ mệnh tự do.