Tư trị thông giám - Tập 10 - Tư Mã Quang (Chủ biên)

Tư trị thông giám tập 10 gồm mười sáu quyển cuối phần Lương kỷ, biên chép lịch sử Trung Quốc trong khoảng thời gian từ năm 526 đến năm 556, cả thảy ba mươi năm. Ba mươi năm này là những tháng năm chất đầy những biến cố dồn dập làm đảo lộn toàn bộ cục diện ở hai miền Nam, Bắc Trung Quốc, khiến hình thế Nam, Bắc triều tồn tại hơn một trăm năm thay đổi đến tận gốc rễ. 
Mở đầu cho chuỗi những biến cố này là sự rối ren hết sức nhanh chóng ở nước Ngụy sau loạn lục trấn. Loạn lục trấn xảy ra như một trong những hệ quả tiêu cực của quyết sách "thiên đô dịch tục" do Ngụy Hiếu Văn đế khởi xướng được biên chép ở tập trước. Tiếp đó là liên tiếp những sự kiện diễn ra, dần khiến cho nước Ngụy thống nhất miền bắc Trung Quốc gần trăm năm nay phân rã thành hai nửa: Ở phía đông, Cao Hoan chấp chính, tôn Thế tử Thiện Kiến con của Thanh Hà vương Nguyên Đản thay Hiếu Vũ đế về danh nghĩa, sử gọi là nước Đông Ngụy, phía tây, lấy tập đoàn Vũ Văn Thái làm trung tâm, trên danh nghĩa phù tá Hiếu Vũ đế, sử gọi là nước Tây Ngụy. Cả hai nước Đông Ngụy, Tây Ngụy cùng coi nhau là kẻ thù chính. Hai bên không hẹn mà cùng thực hiện sách lược hòa hoãn với nhà Lương ở phương nam và người Nhu Nhiên ở phương bắc để dồn lực đánh bại đối phương.
Bấy giờ nhà Lương mà Tư trị thông giám định vị là chính thống đã tồn tại hơn bốn mươi năm. Nhưng rồi loạn Hầu Cảnh nổ ra là nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ của nhà Lương và hình thành một triều đại mới. Xa hơn nữa, nó đánh vỡ hình thế cân bằng nam bắc, tạo ra cục diện nam yếu bắc mạnh, thúc đẩy nhanh quá trình thống nhất Trung Quốc.